ДИҚҚАТГА САЗОВОР ЖОЙЛАР
Ўзбекистон — Ўрта Осиёдаги таниқли ме’морий ёдгорликнинг xазинаси ҳисобланади. Ушу ўлканинг жўшқин тариxига қарамасдан ажойиб бойлигини сақлаб қолган ҳамда асрлар ўз «дастxатларини» қолдирган шаҳарлар Ўзбекистоннинг барча ҳудудларидан жой олган.
ТОШКЕНТ
Тошкент — Марказий Осиёнинг энг йирик қадимий шаҳарларидан бири — О`збекистон Республикасининг пойтахтидир. Шаҳар сифатида Тошкент ҳақидаги биринчи ма’лумотлар эрамиздан аввалги ИИ асрдаги қадимги шарқий манбаларда учрайди; Хитой манбаларида Юни деб аталган; Форс шоҳи Шопур И эрамиздан аввалги 262-йилдаги «Зороастр Ка’баси» қайдномаларида Тошкент воҳаси Чоч деб номланган. Чоч — олтин экспорти, қимматбаҳо тошлар, ширинликлар ва аслзот отларни бошқа шаҳар ва мамлакатларга олиб о`тишдаги ё`лнинг чорраҳасида жойлашган. «Тош шаҳар» ма’носини англатувчи бугунги Тошкент — замонавий республиканинг пойтахти, о`тмиш ма’лумотларини сақловчи, О`збекистон тарихи ҳақида ко`п ма’лумотларни хотирловчи, 2 миллиондан ортиқ аҳолиси бо`лган бу шаҳар Марказий Осиёнинг энг катта индустриал марказларидан биридир.
Тошкентнинг тарихий ва архитектура ёдгорликлари:
· Ко`калдош мадрасаси(14-аср)
· Каффол-Шоши мақбараси(15-аср)
· Ҳазрати Имом архитектура ансамбли(16-аср)
· Абул Қосим мадрасаси(19-аср)
· Баракхон мадрасаси(16-аср)
· Жума масжиди (19-аср)
· Амир Темур музейи — замонавий архитектура дурдонаси
· Амир Темур майдони
· Мустақиллик майдони
· Халқлар До`стлиги майдони
· Жасорат монументи
· Ҳасти Имом майдони
· Тилла Шайх масжиди
· Ҳадра майдони
· Со`фи Ота мақбараси
САМАРҚАНД
Самарқанд тарихи тахминан 2750-йилни ташкил этади ва Темурийлар сулоласи бошқаруви даврига тегишли архитектура ёдгорликлари қадимги Миср, Хитой, Ҳиндистон, Гретсия ва Римдаги архитектура дурдоналари сингари катта аҳамиятга эгадир.
Самарқанднинг тарихий ва архитектура ёдгорликлари:
· Қадимги Афросиёб манзилгоҳлари(е.а.8-аср)
· Улуг`бек обсерваторияси(1428–1429)
· Шоҳи Зинда архитектура ансамбли
· Ҳазрат Хизр масжиди(19-аср о`рталари)
· Бибихоним масжиди(1399–1404)
· Улуг`бек мадрасаси(1417–1420)
· Шердор мадрасаси(1619–1635/36)
· Тилла Қори мадрасаси(1647–1659/6)
· Чорсу бозори(18-аср охири)
· Рухобод мақбараси(1380-йиллар)
· Оқ-сарой мақбараси(1470)
· Го`ри Амир(1404)
· Намозгоҳ масжиди(17-асрлар)
· Ишрат Хона мақбараси(1464)
· Хожа Аҳрор ансамбли(15-20-асрлар)
· Чо`пон Ота мақбараси(1430–1440)
· Хожа Абду Дорин қабристони(15-19-асрлар)
· Имом ал-Буxорий мажмуаси
БУXОРО
Бухоро қадимги ҳинд тилида «ибодат» ма’носини англатиб, қачонлардир Буюк Ипак Ё`лида йирик тижорат маркази бо`лган. Бухоро — о`рта асрнинг 140 дан ортиқ архитектура ёдгорликларини о`зида сақлаган «музей шаҳардир». Бундан 2300-йил аввал қурилган Пои Калон, Қо`ш Мадраса, Исмоил Сомоний мақбараси, минораи Калон каби ансамбллар бугунги кунгада ҳам барчанинг диққатини тортаяпти. Наршаҳий, Рудакий ва Дақиқий сингари машҳур шоирлар, олим Ибн Сино ва бошқалар Бухоронинг тараққий этишида муҳим рол о`йнаган.
Бухоронинг тарихий ва архитектура ёдгорликлари:
· Арк(11-20-асрлар)
· Бола Ҳовуз(18-аср бошлари-20-аср)
· Сомоний мақбараси(9-10-асрлар)
· Чашмаи Аюб қабристони(1380-ёки 1384/85)
· Абдуллахон мадрасаси(1596/98)
· Модарихон мадрасаси(1556/57)
· Баланд масжиди(16аср бошлари)
· Гаукушон ансамбли(Масжид,Минора,Мадраса),(16аср)
· Зайниддин Хожа хонақоҳи(1555)
· Пои Калон ансамбли(12-14аср)
· Лаби Ҳовуз ансамбли(16-17аср)
· Ко`калдош мадрасаси(1568/69)
· Нодир Девонбеги хонақоҳи(1620)
· Улуг`бек мадрасаси(1417)
· Абдулазизхон мадрасаси(1652)
· Бола Ҳовуз масжиди(1712)
· Сайфиддин Бохарзий мақбараси(13асрнинг иккинчи ярми-14аср)
· Буёнқулихон мақбараси(14асрнинг иккинчи ярми,15ёки16аср)
· Намозгоҳ масжиди(12-16асрлар)
· Файзабод хонақоҳи(1598/99)
· Чор Минор мадрасаси(1807)
· Ситораи Моҳи Хосса Бухоро Амири саройи(19аср охири 20 аср бошлари)
· Чор Бакр — шайх Жубайра сулоласи дафн этилган жой(1560/63)
ХИВА
Хива — шаҳарнинг қадимги қисмидаги жуда ко`п архитектура ёдгорликларига бой бо`лган Ичан-Қал’а шарқнинг экзотик шаҳар тимсолини о`зида сақлаб қолган афсонавий шаҳардир.
Хиванинг тарихий ва архитектура ёдгорликлари:
· Ичан-Қал’а: Масжид ва Саидбой мадрасаси(18аср охири- 19аср бошлари)
· Полвон Дарвоза дарвозаси атрофлари
· Аллақулихон мадрасаси(1834/35)
· Қутлуг` Мурод Иноқ мадрасаси(1804/12)
· Тим ва Аллақулихон Карвон саройи(19аср)
· Абдуллахон мадрасаси(1865)
· Анушхон масжиди ва саройи(1657)
· Тош Ҳовли(Аллақулихон саройи)(1830/36)
· Оқ масжид(1832/42)
· Жума масжид минораси(1788/89)
· Саид Аловуддин мақбараси(14аср)
· Муҳаммад Аминхон мадрасаси(1851/52)
· Калта Минор минораси(1855)
· Ко`ҳна Арк(1868/88)
· То`ра Муродтур минораси(1888)
· Муҳаммад Аминхон мадрасаси(1871)
· Шерг`озихон мадрасаси(1718/20)
· Бог`ланди масжиди(19аср)
· Арабхона мадрасаси(1838)
Шунингдек, Ўзбекистоннинг бир қатор бошқа шаҳарларида кўпгина тариxий ёдгорликлар ва ме’морчиликнинг диққатга сазовор жойлари мавжуд.